Χριστούγεννα 1914.
«Αγαπητοί γονείς, Ακόμη 36 ώρες χαρακωμάτων κύλησαν, αλλά αυτές πέρασαν μέσα σε ιδιαίτερες συνθήκες, που θα σας διηγηθώ…». «Αγαπημένη μου αδερφή Τζάνετ, […].Φαντάσου ότι ενώ εσύ και η οικογένεια τραγουδάτε χριστουγεννιάτικα τραγούδια μπροστά στο τζάκι στο Λονδίνο, εγώ κάνω το ίδιο στο πεδίο μάχης στην Γαλλία με εχθρούς στρατιώτες». 1914-1918. Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Η μεγαλύτερη σφαγή στην Ιστορία. Σφαγή απόλυτη, εντελώς άχρηστη, τρομακτικά παράλογη, βιομηχανοποιημένη… Κι όμως: μέσα σε αυτό το χασάπικο, υπάρχει ένα σκηνικό τόσο απλό, ζεστό κι ανθρώπινό, που καταντάει σουρεαλιστικό. Ενώ από τον Σεπτέμβρη του ’14, εκατοντάδες χιλιάδες Γάλλοι, Γερμανοί και Εγγλέζοι συνωστίζονται για να σφαχτούν, σκάβοντας χαρακώματα σε μιαν ατέλειωτη γραμμή μεταξύ Ελβετίας και Βορείου Θάλασσας, φτάνουν κάποτε τα Χριστούγεννα. Και τότε, να, το θαύμα συμβαίνει: Ανακωχή! Όχι διατεταγμένη· ανακωχή αυθόρμητη, μπακαλίστικα κλεισμένη: «You don’t shoot, we don’t shoot!», «Pas tirer, bons Français !», «Nichts feuern!». Γερμανοί φαντάροι στολίζουν τα συρματοπλέγματα τους με χριστουγεννιάτικα δεντράκια και τραγουδάνε «Stille Nacht, heilige Nacht…». Τα Εγγλεζάκια τα χάνουν, μέχρι που οι Γερμανοί τους ζητάν να βγουν από το χαράκωμα για να μιλήσουν… 2/3 του αγγλογερμανικού μετώπου περνάει παραπάνω από 48 ώρες ειρήνης και γιορτής. Οι Γάλλοι μπορεί κατά τόπους να είναι λίγο πιο καχύποπτοί, όμως, Χριστούγεννα είναι, merde! όλοι θέλουν να το γιορτάσουν, να μην πυροβολήσουν, να μην σκοτωθούν, να βοηθήσουν τον συνάνθρωπο τους, να μοιραστούν, να γελάσουν. Οι Γερμανοί δίνουν πούρα, οι Εγγλέζοι τσιγάρα, οι Γάλλοι δίνουν κρασί, οι Γερμανοί σοκολάτες· κουμπιά, ζώνες, μαχαίρια και κράνη ανταλλάσσονται· οι μεν δείχνουν στους δε φωτογραφίες των οικογενειών τους, των αρραβωνιαστικών, των γονιών· οι Γερμανοί διαβάζουν εγγλέζικες εφημερίδες και γελάνε: «Τι ψέματα είν’ αυτά;!; Οι Γάλλοι τελείωσαν, οι Ρώσοι σχεδόν νικήθηκαν!»· οι Εγγλέζοι κοιτούν γερμανικές εφημερίδες: «Οι φυλλάδες σας λένε σαχλαμάρες!», κι όμως τα γέλια έρχονται εκατέρωθεν, καθώς όπως, παρατηρεί ένας Γερμανός: «Εσείς πιστεύεται τις δικές σας, εμείς τις δικές μας». Ίσως λοιπόν οι εφημερίδες να μην λένε όλη την αλήθεια;… Οι Βαυαροί στέλνουν ένα μπιλιετάκι στους Γάλλους: «Αγαπητοί σύντροφοι, αύριο είναι Χριστούγεννα, θέλουμε ειρήνη. Δεν είστε εχθροί μας. Θαυμάζουμε το μεγάλο Γαλλικό Έθνος. Ζήτω η Γαλλία, πολλούς χαιρετισμούς. Υπογραφή: οι Βαυαροί, οι λεγόμενοι Βάρβαροι». Οι Γάλλοι φωνάζουν «Hourrah!!!» στα βαυαρικά τραγούδια και παραλαμβάνουν πίσω τραυματίες που νοσηλεύονταν, όχι ως αιχμάλωτοι, στη γερμανική πλευρά επί πενθήμερο. Ορισμένοι θα πουν ότι Εγγλέζοι και Γερμανοί έπαιξαν και ποδόσφαιρο, γεγονός που επιβεβαιώνει κι ο λοχαγός Blackadder, στην ομώνυμη τηλεοπτική σειρά: «Αν θυμάμαι το ματς; Πώς να το ξεχάσω; Ποτέ δεν μου έδωσαν το οφσάιντ! Δεν μπορούσα να πιστέψω τέτοια απόφαση!» Με δυο λόγια, Χριστουγεννιάτικη Ανακωχή: έτσι θα μείνει στην Ιστορία αυτό το καταχωνιασμένο επεισόδιο, για όσους θέλουν να το θυμούνται· διότι οι διοικήσεις και η λογοκρισία θα προσπαθήσουν να το κάνουν να ξεχαστεί, ήδη τις ίδιες μέρες που συμβαίνει, ώστε να μην επαναληφθεί. Καθώς ο Μεγάλος Πόλεμος σηματοδοτεί το αληθινό τέλος του 19ου αιώνα και το πέρασμα στον φριχτό 20ο, η Χριστουγεννιάτικη Ανακωχή είναι η τελευταία αναλαμπή της παλιάς κοινωνίας, αυτής που ζούσε βασισμένη στην αλληλεγγύη και την αλληλοβοήθεια, που έδινε στον άνθρωπο σημασία και μια θέση για να σταθεί, να μιλήσει, να αναπνεύσει και να ζήσει.
Καλά Χριστούγεννα (όπως λέει και η ομώνυμη ταινία του Κριστιάν Καριόν, που παρουσιάζει όλα τα παραπάνω· να την δείτε!).
Κείμενο του ΘΕΡΣΙΤΗ...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου