ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ (1 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ)

1^η Ιανουαρίου.

Καλή μας χρονιά και την υγεία μας να έχουμε και μακριά από εμάς η κρίση. Πότε όμως η 1^η Ιανουαρίου καθιερώθηκε ως πρωτοχρονιά και πως φτάσαμε εκεί; Ας ξεκινήσουμε πρώτα από τα ημερολόγια. Βρισκόμαστε στα 45 π.Χ. και… ναι, όλη η Γαλατία είναι κατειλημμένη από τους Ρωμαίους, εκτός από ένα χωριό και «μπλα, μπλα, μπλα», αλλά αυτό δεν είναι της παρούσης. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι ότι ο στρατηγός που κατέλαβε την Γαλατία, ο Καίσαρ, ως pontifex maximus (αρχιερέας της Ρώμης δηλ.), έχοντας προ πολλού συνειδητοποιήσει ότι το ρωμαϊκό ημερολόγιο έχει κλατάρει και χάνει 90 μέρες (δηλ. το ημερολόγιο γράφει «Δεκαπενταύγουστος» και έξω έχει Νοέμβριο!), παίρνει τηλέφωνο τον αστρονόμο Σωσιγένη, στην Αλεξάνδρεια, και του ζητάει να φτιάξει ένα νέο ημερολόγιο· την 1^η Ιανουαρίου 45 π.Χ. το νέο αυτό ημερολόγιο, το λεγόμενο «ιουλιανό», μπαίνει σε εφαρμογή στη Ρώμη. Η 1^η Ιανουαρίου ήταν προ πολλού η αρχή του έτους για τους Ρωμαίους υπάτους· όμως στη Ρώμη υπήρχαν πρωτοχρονιές αγροτικές, θρησκευτικές, και πάει λέγοντας. Ο απλός Ρωμαίος, όπως και ο απλός Έλληνας της αρχαιότητος, άλλαζαν χρονιά στις 20-21 Μαρτίου, με την εαρινή ισημερία. Αργότερα, στην ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, που την λέμε Βυζαντινή, η πρωτοχρονιά έπεφτε 1^η Σεπτεμβρίου, επειδή τότε ξεκινάει το «λειτουργικό έτος» της ορθοδόξου εκκλησίας· στην μεσαιωνική Ευρώπη πάλι, καθένας μετρούσε όπως τον βόλευε: άλλοι είχαν πρωτοχρονιά τα Χριστούγεννα, άλλοι του Ευαγγελισμού, άλλοι το Πάσχα… Ο μόνος που επέμενε να γιορτάζει την πρωτοχρονιά του την 1^η Ιανουαρίου, ήταν ο πάπας. Έτσι, 1627 χρόνια μετά τον Καίσαρα, ένας πάπας που κατάλαβε ότι το ιουλιανό ημερολόγιο έχανε 10 ημέρες σε σχέση με την πορεία του ήλιου, αποφάσισε να το αλλάξει. Ήταν στα 1582 και ο πάπας ήταν ο Γρηγόριος ο 13^ος, που θα δώσει το όνομα του στο (ανανεωμένο) ιουλιανό ημερολόγιο. Έτσι η πρωτοχρονιά φιξαρίστηκε οριστικά στην 1^η Ιανουαρίου. Το αστείο είναι ότι αρκετές χώρες τις δυτικής Ευρώπης είχαν ήδη συμφωνήσει με αυτό πριν ακόμα ο πάπας ρίξει την ιδέα· π.χ. η Βενετία (ως πόλη-κράτος την εποχή εκείνη) άλλαζε χρονιά κατά την 1^η Ιανουαρίου ήδη από το 1522. Τώρα συγκεκριμένα, πότε η πρωτοχρονιά ορίστηκε για την 1^η Ιανουαρίου στην Ελλάδα, δεν ξέρω να σας πω… Ξέρω μόνο ό,τι το ημερολόγιο μας άλλαξε οριστικά από ιουλιανό σε γρηγοριανό τον Μάρτιο του 1924, με 342 χρόνια καθυστέρηση… Τελευταίοι και καταϊδρωμένοι, όπως πάντα…

Καλή μας χρονιά και πάλι, να υγιαίνουμε και να αγαπιόμαστε, πάνω από όλα.

Κείμενο του ΘΕΡΣΙΤΗ...